به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، مهدی طالعی‌نیا این مطلب را امروز دوشنبه 25 اردیبهشت در «نشست و رونمایی از پرده درویشی با موضوع شاهنامه‌ای» که به همت پژوهشکده هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری هم‌زمان با روز نکوداشت فردوسی در سالن همایش‌های پژوهشگاه برگزار شد مطرح کرد و گفت: «این پرده نخستین پرده نقالی شاهنامه‌ای با الگوی پرده درویشی است.»
او با اشاره به اینکه پیش از این پرده‌های عاشورایی، درویشی و تابلوهای شاهنامه‌ای وجود داشته‌اند افزود: «این پرده نقالی یکی از ابزارهای کار نقال است که همراه سایر ابزارش نظیر لباس، کشکول، چوب و... با خود به این طرف و آن طرف می‌برد و مانند تابلو جنبه تزئینی ندارد.»
این هنرمند با بیان اینکه در ترسیم این پرده، از پرده درویشی‌های قدیم الهام گرفته است تصریح کرد: «پرده درویشی‌های قدیم با موضوعات مذهبی و فولکلور هستند که در این تابلو به‌جای هر یک از عناصر و رویدادهای مذهبی عناصر و رویدادهای شاهنامه جایگزین شده‌اند و تشابهات آن‌ها به تصویر در آمده است.»
او در ادامه این پرده را نمایانگر موضوعات شاهنامه از قبیل تولد رستم، کشته شدن رستم، هفت‌خوان رستم، نبرد رستم و سهراب و... دانست و به مقایسه تشابهات و بیان ویژگی‌های رویدادهای مذهبی و شاهنامه‌ای در این اثر پرداخت.
طالعی‌نیا گفت: «در پرده‌های درویشی مهم‌ترین عنصر یعنی حضرت ابوالفضل (ع) در مرکز تابلو ترسیم می‌شود در صورتی که در این تابلو رستم به‌عنوان نمادی از قهرمان شاهنامه به تصویر در آمده است. همچنین در گوشه این پرده برخلاف پرده‌های درویشی که تصویر سیدالشهدا و حضرت علی‌اکبر را مشاهده می‌کنید نقشی از رستم در حال به آغوش کشیدن سهراب نمایان است.»
این هنرمند در ادامه با اشاره به برخی دیگر از موارد از این قبیل به دلایل شکل‌گیری این اثر پرداخت و گفت: «با توجه به مراجعات نقالان شاهنامه‌خوان و درخواست‌های آنان برای ترسیم پرده ویژه برای شاهنامه که بیانگر موضوعات ملی و حماسی شاهنامه باشد این تابلو را ترسیم کردم.»
پرده درویشی مهم‌ترین ابزار نقالی
مریم نعمت‌طاووسی رئیس پژوهشکده هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز در ادامه این نشست گفت: «بعد از ثبت پرونده نقالی یکی از بخش‌هایی که در این پرونده هنوز مورد بررسی و رسیدگی شایسته قرار نگرفته است پرده درویشی است.»
او یکی از شاخه‌های نقالی را پرده‌خوانی و پرده را یکی از مهم‌ترین ابزار نقالی دانست و گفت: «خوشبختانه هنوز افرادی نظیر طالع‌نیا هستند که در این هنر فعالیت می‌کنند و می‌توان از تجربیات آن‌ها در این هنر به‌صورت کتاب بهره برد.»
استواری فردوسی در عقیده‌اش
سید احمد محیط‌طباطبایی مشاور ریاست پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری دیگر سخنران این نشست به بیان برخی از ویژگی‌های حکیم ابوالقاسم فردوسی و شاهنامه با توجه به حوزه تاریخ و میراث فرهنگی پرداخت.
او داستان سرودن شاهنامه را به رویداد تاریخی مهمی نسبت داد و گفت: «شهر توس مانند تمامی شهرهای ایران بین قرن 3-7 هجری قمری که توسط یک عارف مورد حمایت قرار می‌گرفتند توسط فردوسی به‌عنوان یک حکیم و عارف مورد حمایت قرار داشت به نحوی که فردوسی در آن شهر خانقاهی داشت که امروز به‌غلط نام هارونیه را بر آن گذاشته‌اند و هارونیه در اصل مشهد امام رضا (ع) است.»
محیط‌طباطبایی با اشاره به اینکه فردوسی شیعه زیدیه و به این عقیده متکی بود و در جای‌جای شاهنامه به آن اشاره کرده افزود: «فردوسی کتاب خدای‌نامه را برای سرودن شاهنامه اساس قرار داده و در این کار صداقت رفتاری نشان داده و به‌عنوان یک مورخ همه مطالب را به نقل عنوان می‌کند و آنچه سخن اوست را در مقدمه و سایر قسمت‌ها آورده است.»
او گفت: «عقیده دینی و پایداری فردوسی در این عقیده باعث می‌شود که وضعیت مطلوبی که سلطان محمود برایش تدارک دیده بود را کنار گذاشته و در عقیده‌اش استوار بماند.»
مشاور ریاست پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری از سوی دیگر شاهنامه را کتاب ارزشمندی دانست که فارغ از اهمیتی که در نظم و شیوه آن دارد از نظر اخلاقی برای جامعه ایرانی و هویت آن مهم است.
محیط‌طباطبایی، یکی از ویژگی‌های شاهنامه را در آن دانست که افرادی که مرکز پیروزی هستند نوعی همگرایی ملی را نمایندگی می‌کنند و به بیان نمونه‌هایی از این قاعده پرداخت.
رستم فرزند عقل
او با مقایسه رستم با اسطوره‌های فرهنگ‌های دیگر که نماد قدرت‌های خارق‌العاده هستند رستم را فرزند عقل دانست که همواره به مدد این نیرو به پیروزی می‌رسد.
مشاور ریاست پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری گفت: «نگاه ایرانی مشتمل بر همگرایی اقوام، عقل‌گرایی رفتارها و صداقت و پایداری بر باور توسط شاعران، نویسندگان، نقالان، راویان و... بیان می‌شود و کسی که شاهنامه می‌خواند با این رفتار و طرز فکر مواجه می‌شود.»
به گفته او، خواندن شاهنامه جدای از زیبایی‌ها بخش عمده‌اش این است که می‌توان به خصلت‌های اصلی و ریشه‌دار در هویت ایرانی برسیم و نقاط قوت و ضعف رفتارمان را بیابیم.
او گفت: «فردوسی در میان تمامی شاعران تنها شاعر به‌صراحت شیعه و متکی بر اصول اخلاقی است که این اصول را در تمامی مراحل زندگی و مرگش نشان می‌دهد که در تاریخ ما خیلی تأثیرگذار است.»
محیط‌طباطبایی با بیان اینکه شاعر بودن در زبان فارسی دری با تمام زبان‌های دنیا تفاوت دارد تصریح کرد: «زیرا زبان فارسی دری متکی به نظم و قدیمی‌ترین سند شعر است و مورخ آن‌هم مثل فردوسی شعر می‌گوید.»
در ادامه رضا میر مبین دانشجوی دکتری فلسفه هنر به بیان مواردی در خصوص سیر تحولی برخی از واژگان هنری در ایران پرداخت و پیشنه ای از واژگانی همچون هنر، استاد، شاگرد، صنعتگر، نگارگر و... و کاربردهای امروزی آن‌ها مطرح کرد.
این نشست با اجرای نقالی توسط مرشد بانو جهاندوست همراه بود.
انتهای پیام/
